Dogodilo se na današnji dan...

Admin Broj poruka : 111 Datum upisa : 27.03.2012

29. mart

29. mart (29.03) je 88. dan u godini po gregorijanskom kalendaru (89. u prestupnoj godini). Do kraja godine ima još 277 dana.

Događaji

1461. — U najkrvavijoj bici “Rata dve ruže”, u Engleskoj, oko 36.000 vojnika pod zastavom dinastije Jork kod Toutona, blizu Jorka, porazilo snage od oko 40.000 vojnika dinastije Lankaster, osiguravši time engleski presto Edvardu IV.
1809. — Švedski kralj Gustav IV prisiljen da abdicira posle više poraza švedskih trupa u ratu s Danskom.
1831. — Veliki bosanski ustanak.
1848. — Počeo trogodišnji rat Danske s Pruskom u kojem su Danci pretrpeli poraz i izgubili veliki deo teritorije na jugu poluostrva Jitland.
1849. — Velika Britanija na osnovu sporazuma s maharadžom od Lahorea anektirala Pendžab i pripojila ga Indiji.
1864. — Grčka vratila suverenitet nad ostrvima u Jonskom moru koja su bila pod kolonijalnom upravom Velike Britanije.
1867. — Velika Britanija od Kvebeka, Ontarija, Nove Škotske i Nju Branzvika formirala dominion Kanadu, u koji su 1878. uključene ostale britanske teritorije Severne Amerike, izuzev Njufaundlenda. Vestminsterskim statutom Kanada 1931. postala nezavisna država britanskog Komonvelta, a konačne granice dobila 1949. priključenjem Njufaundlenda.
1901. — U Australiji održani prvi federalni izbori. U prvom australijskom parlamentu najviše mesta dobila Laburistička partija.
1945. — SSSR zvanično priznao Vladu Jugoslavije, koju su prethodno priznale Velika Britanija i SAD.
1946. — Novim ustavom Zlatna Obala, sadašnja Gana, postala prva britanska kolonija u Africi sa afričkom većinom u Parlamentu, ali na punu nezavisnost čekala još 14 godina.
1956. — U Novom Sadu osnovane Jugoslovenske pozorišne igre, “Sterijino pozorje”, povodom 150 godina od rođenja i stogodišnjice smrti srpskog komediografa Jovana Popovića Sterije.
1967. — Porinuta prva francuska nuklearna podmornica.
1972. — Bolivija proterala 119 članova sovjetske ambasade u La Pasu, optuživši Moskvu da finansira levičarske pobunjenike.
1974. — Američki veštački satelit “Mariner 10″ snimio prve fotografije Merkura.
1990. — Premijer Australije Bob Houk dobio izbore, postavši prvi laburista koji je četiri puta uzastopno osvojio položaj šefa vlade.
1994. — Republika Hrvatska i predstavnici Srba u Hrvatskoj potpisali sporazum o primirju i razgraničenju vojnih snaga na šest od ukupno 35 sektora na 300 kilometara dugom frontu.
1997. — Bežeći pred nasiljem koje je zahvatilo zemlju tokom krvavih nemira, više od 50 izbeglica iz Albanije utopilo se kada je njihov brod potonuo posle sudara sa italijanskim ratnim brodom u južnom Jadranu, blizu italijanske obale.
1999. — Bombardovana zgrada MUP-a u Prištini.
2002. — Izraelske oklopne jedinice ušle u Ramalu i blokirale sedište palestinskog lidera Jasera Arafata.
2003. — Svetska zdravstvena organizacija saopštila da je Karlo Urbani, lekar koji je prvi identifikovao ozbiljni akutni respiratorni sindrom, SARS, umro od te bolesti.
2006. — Desilo se delimično pomračenje Sunca u Srbiji. U delovima Azije i Afrike – potpuno.

Rođenja

1899 – Lavrentij Berija, sovjetski političar. (†1953.)
1914. — Herta Has jedna od četiri službeno priznatih žena Josipa Broza Tita.
1943. — Erik Ajdl, engleski glumac.
1957. — Kristofer Lamber, francuski glumac.
1957. — Boris Komnenić, srpski glumac.
1978. — Igor Rakočević, srpski košarkaš.

Smrti

1772. — Emanuel Svedenborg, švedski filozof i prirodnjak (* 1688.)
1891. — Žorž Sera, francuski slikar
1912. — Robert Falkon Skot, engleski istraživač (* 1868.)
1982. — Karl Orf, nemački kompozitor (* 1895.)

Praznici i dani sećanja

Srpska pravoslavna crkva slavi:
Svetog apostola Aristovula
Svetog mučenika Savina
Sveštenomučenika Trofina i Tala

Admin Broj poruka : 111 Datum upisa : 27.03.2012

30. mart

Dogodilo se na današnji dan... VanGogh-self-portrait-with_bandaged_ear

30. mart (30.03) je 89. dan u godini po gregorijanskom kalendaru (90. u prestupnoj godini). Do kraja godine ima još 276 dana.

Događaji

1282. — Sicilijanska večernja: Ustanak na Siciliji protiv vlasti francuskog vladara Karla I Anžujskog.
1814. — Britanci i njihovi saveznici u ratu protiv Napoleona Bonaparte trijumfalno ušli u Pariz.
1842. — Američki lekar Kraford Long prvi put upotrebio etar kao anestetik prilikom hirurške intervencije u bolnici u Džefersonu u Virdžiniji.
1856. — U Parizu mirovnim ugovorom okončan Krimski rat, vođen od 1853. između Rusije i Osmanskog carstva.
1863. — Princ Vilijam, mlađi sin danskog kralja Kristijana IX, postao kralj Grčke kao Đorđe I.
1867. — Senatu SAD podnet ugovor o kupovini Aljaske od Rusije. Teritorija od milion i po kvadratnih kilometara kupljena potom za 7,2 miliona dolara, oko dva centa po jutru zemlje. Aljaska 1912. zvanično proglašena za teritoriju SAD, a 1959. postala 49. država SAD.
1912. — Ugovorom Francuske i marokanskog sultana Maroko kao protektorat priključen francuskim kolonijalnim posedima.
1945. — Sovjetska armija u Drugom svetskom ratu zauzela poljsku baltičku luku Dancig, danas Gdanjsk.
1967. — NATO zatvorio vojne štabove u Francuskoj pošto je predsednik Šarl de Gol odlučio da povuče zemlju iz tog saveza.
1972. — Velika Britanija stavila Severnu Irsku pod direktnu britansku upravu. Suspendovan severnoirski parlament i vlada Unionističke stranke Brajana Foknera.
1973. — Povlačenjem poslednjih američkih trupa i oslobađanjem zarobljenika formalno završeno vojno angažovanje SAD u Vijetnamu.
1979. — Iranci na referendumu ubedljivom većinom izglasali uspostavljanje Islamske republike.
1981. — U Vašingtonu izvršen atentat na predsednika SAD Ronalda Regana. Regan prošao s lakšim povredama
1987. — Slika Van Goga “Suncokreti” prodata na aukciji u Londonu za 39,7 miliona dolara.
1997. — U bombaškom napadu tokom političkog skupa u glavnom gradu Kambodže Pnom Penu ubijeno 10 i povređeno više od 100 ljudi, među njima i vodeći kambodžanski opozicioni političari.
2000. — Novinari, izdavači i organizacije za očuvanje slobode medija iz celog sveta u Briselu pokrenuli kampanju za odbranu nezavisnih medija i novinara u Srbiji koji su se našli na udaru režima predsednika Jugoslavije Slobodana Miloševića.
2003. — U američkoj državi Njujork zabranjeno pušenje u restoranima i barovima.
(1990). – Rođena je Angelina Ilić

Rođenja

1135. — Mojsije Majmond, jevrejski filozof.
1432.- Mehmed II, osmanski sultan (†1481.), poznat pod nadimkom Osvajač zbog pokoravanja Vizantije, Srbije i Bosne između ostalog.
1746. — Fransisko de Goja, španski slikar.
1853. — Vinsent van Gog, holandski slikar. (†1890).
1894. — Sergej Iljušin, ruski konstruktor aviona.
1945 – Erik Klepton (Eric Clapton), britanski muzičar, kompozitor i gitarista.
(1990.) – Angelina Ilić, glumica

Smrti

1950. — Leon Blum, francuski političar i državnik.
1986. — Džejms Kegni, američki filmski glumac.
2000. — Rudolf Kirhšleger, bivši predsednik Austrije.
2002. — Elizabeta, britanska kraljica.
2004. — Alister Kuk, saradnik britanske radiotelevizije BBC.
2005. — Miroslav Belović, pozorišni reditelj. (*1927.)

Praznici i dani sećanja

Srpska pravoslavna crkva slavi:
Svetog Aleksija
Svetog mučenika Marina

Telegraf

Admin Broj poruka : 322 Datum upisa : 27.03.2012

Na današnji dan, 7. april

1348 - U Pragu je osnovan univerzitet, prvi u centralnoj Evropi. Praški univerzitet je najstariji slovenski univerzitet u modernom značenju te reči.

1498 - Umro je francuski kralj Šarl VIII, koji je vladao od 1483, a pod pritiskom plemstva započeo je 1494. ratove za osvajanje Italije, okončane šest decenija posle njegove smrti. Uspeo je da privremeno osvoji Napuljsku kraljevinu, a pohodi na Italiju imali su krupne kulturne posledice, pošto su pokrenuli širenje humanističke kulture u Francuskoj.

1614 - Umro je španski slikar i vajar grčkog porekla (sa Krita, tada venecijanskog) El Greko, čije je originalno slikarstvo prožeto tradicijama istočnog hrišćanstva (pravoslavlja) i italijanskom renesansom. S rodnog Krita, preko Venecije - gde je učio slikarstvo kod Jakopa Tintoreta - i Rima, dospeo je u španski grad Toledo (staru prestonicu Španije) u kojem je živeo 37 godina i ostao do smrti. Nepriznavanjem trodimenzionalnog prostora i klasične perspektive i tehnikom slikanja izduženih ljudskih figura, razlikovao se od svih slikara svog vremena, ali je tek početkom 20. veka shvaćeno da je jedan od najvećih majstora u istoriji slikarstva. Najviše je slikao portrete i obrađivao religiozne teme, jer su narudžbine Crkve bile njegov glavni izvor prihoda, ali nije prihvatao slikarstvo kao instrument verske propagande zbog čega je imao veoma rđavu reputaciju u rimokatoličkim krugovima u Španiji i često se sukobljavao sa verskim vlastima. I sam kralj Felipe II mu je prebacivao da je "površan" u obradi verskih tema. Dela: "Pogreb grofa Orgaza", "Duhovi", "Blagovesti", "Molitva na Maslinovoj gori", "Laokon", "Toledo", "Ortensio Feliks de Paravisino".

1770 - Rođen je engleski pisac Vilijam Vordsvort, čija je poezija označila prelaz iz klasicizma u romantizam. Najznačajniji je stvaralac prve generacije engleskih romantičara i ideolog novih kretanja u poeziji, mada ih sam nije označio kao romantizam. Centralna tema njegove lirike bila je osećanje mistične povezanosti s prirodom. Boravio je 1791. i 1792. u revolucionarnoj Francuskoj, postavši vatreni republikanac. Dela: zbirka pesama "Lirske balade", autobiografija u stihovima "Preludijum".

1772 - Rođen je francuski ekonomista Šarl Furije, socijalista-utopista koji je smatrao da je kapitalizam "asocijalan", jer su u njemu pojedinci u stalnom ratu jedni s drugima. Ekonomsko-društveni razvoj razvrstao je u tri perioda: predindustrijski, "rasparčanu, neprijatnu industriju" u kapitalizmu, i društvenu, privlačnu industriju. Smatrao je da se društvo može preobraziti u Harmoniju pomoću eksperimentalnih zajednica falangi u kojima ljudska individualnost dostiže vrhunac,
što doprinosi opštoj harmoniji. Dela: "Novi industrijski i društveni svet", "Teorija četiri pokreta", "Sabrana dela".

1811 - Umro je Dositej Obradović, srpski prosvetitelj, pisac, filozof i pedagog, prvi ministar prosvete u obnovljenoj srpskoj državi, jedna od najznačajnijih ličnosti srpskog naroda krajem 18. i početkom 19. veka i srpske kulture uopšte. Svetovno ime bilo mu je Dimitrije. Školovao se u rodnom Čakovu (danas rumunski Banat) i Temišvaru, gde je učio zanat. Napustivši fruškogorski manastir Hopovo, gde je bio zamonašen, radio je kao privatni učitelj, najviše po srpskim mestima Dalmacije i u Trstu i Beču. Naučio je više stranih jezika, studirao na univerzitetima u Lajpcigu i Haleu, i bio je verovatno najučeniji Srbin svog vremena, uz Jovana Rajića. Na poziv vođe Prvog srpskog ustanka Karađorđa, došao je u Srbiju 1806. i 1808. organizovao je Veliku školu u Beogradu. Postao je 1811. prvi popečitelj prosveštenija (ministar prosvete) u Srbiji. Znanja i ideje moderne Evrope njegovog vremena unosio je u narod, kako bi ga prosvetio i uputio ka napretku, čak je doneo u Srbiju i neke poljoprivredne kulture. Njegov književni rad označio je otvaranje nove epohe u istoriji srpske književnosti. Dela: "Život i priključenija", "Basne", "Hristoitija", "Sovjeti zdravago razuma", "Sobranije", autor je svečane pesme "Vostani Serbie". Njegova sabrana dela u 10 tomova, u izdanju Gligorija Vozarovića, objavljena tridesetih godina 19. veka, prva su sabrana dela u srpskoj kulturi uopšte. Sahranjen je u porti Saborne crkve u Beogradu, iako je njegova izričita želja bila da bude sahranjen pored Hajdučke česme u beogradskom Košutnjaku.

1858 - Rođen je Djorđe Stanojević, srpski fizičar, profesor na Velikoj školi, rektor Beogradskog univerziteta, najzaslužniji za ranu elektrifikaciju Srbije. Diplomirao je na Velikoj školi u Beogradu 1881. Zaslužan je za izgradnju prvih hidroelektrana u Srbiji: Užice na Djetinji, Vučje na Vučjanci, Niš na Nišavi, Veliko Gradište na Peku, Vlasotince na Vlasini, Ivanjica na Moravici i Zaječar na Timoku. Konstruisao je i Beogradsku termocentralu. Zaslužan je i za prvo demonstriranje
radija u Beogradu 1908. kao i za električno osvetljenje Beograda.

1910 - Na inicijativu srpskog naučnika Jovana Cvijića, u Beogradu je osnovano Srpsko geografsko društvo. Cilj tog društva bilo je širenje, kako je navedeno, naučno-stručnog rada i popularisanje znanja iz geografije i njoj srodnih nauka.

1915 - Rođena je američka pevačica Elinora Fejgn, poznata kao Bili Holidej, nazvana "kraljicom džeza i bluza". Prema muzičkim kritičarima, još se ni jedan džez pevač nije približio njenim interpretacijama. Bila je i veliki borac za prava žena i rasnih manjina.

1929 - Radio Beograd je prvi put prenosio sportsku utakmicu u Jugoslaviji. Reporter Rade Stoilović prenosio je drugo poluvreme susreta beogradskih fudbalskih ekipa BSK i Jugoslavije.

1929 - Rođen je Bob Denar, francuski profesionalni vojnik i plaćenik, znamenit po nizu državnih udara koje je izvršio u više frankofonih zemalja. Egzotična ličnost koja je poslužila kao predložak za više literarnih i filmskih ostvarenja, između ostalog, po uzoru na njega nastalo je delo "Psi rata" Frederika
Forsajta.

1939 - Rođen je američki filmski režiser, scenarista i producent Frensis Ford Kopola, jedan od najznačajnijih filmskih stvaralaca u SAD u drugoj polovini 20. veka, dobitnik pet Oskara i dve "Zlatne palme" festivala u Kanu. Filmovi: režija - "Demencija", "Sada si veliki dečko", "Dolina sreće", "Pleme kiše", "Kum",
"Prisluškivanje" (Zlatna palma), "Kum II" (Oskar), "Veliki Getsbi", "Apokalipsa sada" (Zlatna palma), "Kum III", "Kapetan Eo", "Pegi Su se udala", "Njujorške priče", scenariji - "Demencija", "Gori li Pariz?", "Sada si veliki dečko", "Pleme kiše", "Paton - žudnja za slavom" (Oskar), "Kum", "Prisluškivanje", (Oskar), "Veliki Getsbi",
"Kum II" (Oskar), "Kum III", "Njujorške priče", produkcija - "Američki grafiti", "Prisluškivanje", "Kum II" (Oskar), "Apokalipsa sada", "Kum III".

1939 - Fašistička Italija izvršila je invaziju Albanije. Ta zemlja zauzeta je tada bez ispaljenog metka.

1943 - Umro je srpski pisac i diplomata Jovan Dučić, član Srpske kraljevske akademije, čija je lirika udarila pečat srpskoj poeziji u prvoj polovini 20. veka. Diplomirao je prava u Parizu i od 1912. do 1941. bio je diplomatski činovnik Kraljevine Srbije i Jugoslavije, na kraju i ambasador u nekolicini evropskih
prestonica. Već prvom pesničkom zbirkom "Pjesme", izdatom 1901. u Mostaru, predstavio se kao specifičan liričar i vanredna pojava u srpskoj književnosti. Pisao je i prozu ("Jutra sa Leotara"), putopise ("Gradovi i himere", "Pismo iz Ženeve", "Pismo s Alpa", "Pismo iz Španije"), eseje ("Blago cara Radovana", "Moji
saputnici", "Staza pored puta"), studije ("Grof Sava Vladislavić"), političku publicistiku ("Verujem u Boga i u srpstvo"). Umro je u SAD duboko rezigniran stradanjima srpskog naroda tokom rata, posebno na teritoriji takozvane NDH. Njegovi zemni ostaci počivali su šest decenija u varošici Geri u državi Indijana SAD, posle čega su
prenesene u otadžbinu i položene u kriptu manastira Nova Gračanica iznad njegovog rodnog Trebinja.

1945 - Američki avioni potopili su u Drugom svetskom ratu najveći japanski ratni brod "Jamato".

1947 - Umro je američki automobilski magnat Henri Ford, proizvođač i konstruktor koji je najviše doprineo naglom razvoju automobilizma. Počeo je kao kovač, ali je vremenom uspeo da izgradi čitavu industrijsku imperiju. Prve "benzinske kočije" konstruisao je 1896. a od 1899. bavio se proizvodnjom automobila, kasnije i traktora. Prvi je uveo serijsku proizvodnju, kao i povoljno kreditiranje kupaca ustrojeno tako da prosečnom građaninu SAD automobili budu dostupni. Godine 1908. stvorio je "model T", "narodni automobil" koji je motorizovao SAD. Bio je poznat po neobičnoj brizi za svoje zaposlene i po podsticanju lične inicijative. Napisao je sećanja: "Moj život i rad", ali i antisemitsko delo "Međunarodni Jevrejin" kojeg se kasnije odrekao.

1953 - Švedski diplomata Dag Hamaršeld izabran je za generalnog sekretara UN.

1963 - Donet je ustav kojim je Jugoslavija preimenovana, umesto Federativna Narodna Republika Jugoslavija u Socijalistička Federativna Republika Jugoslavija, a Josip Broz Tito je proglašen doživotnim šefom države. Tvorci ustava naglašavali su tada da je to "prvi dokument novog tipa u istoriji ustavnosti", jer sadrži elemente "jedne prave povelje novog društva". Posle samo 11 godina donet je novi ustav SFRJ, 1974. godine, kojim je zemlja suštinski
konfederalizovana, čime je umnogome omogućeno potonje razbijanje Jugoslavije.

1965 - Preminuo je Dragiša Brašovan, srpski arhitekta. Po okončanju školovanja u rodnom Vršcu studirao je na Tehničkom fakultetu u Budimpešti gde, posle diplomiranja 1912. radi u arhitektonskom ateljeu "Teri i Poganj". U Beogradu je 1920. sa M. Sekulićem, osnovao projektantski atelje "Arhitekt" a potom
projektantsko preduzeće "D. Brašovan" 1925. Autor je brojnih reprezantativnih zdanja širom Srbije, među kojima su najpoznatija: Sokolski dom u Zrenjaninu, 1924; crkva u Orlovatu, 1927; Vila Genčić (danas Muzej Nikole Tesle), Beograd, 1929; Komanda vazduhoplovstva, Zemun, 1935; Palata Dunavske banovine, Novi Sad, 1935 - 1940; Palata Državne štamparije Kraljevine Jugoslavije (danas BIGZ), Beograd, 1940. Bio je počasni član Kraljevskog instituta britanskih
arhitekata, od 1953, a za dopisnog člana SANU izabran je 1961.

1966 - Iz Sredozemnog mora kod španske obale izvađena je američka hidrogenska bomba, ispala iz aviona zbog tehničke greške.

1980 - SAD su prekinule diplomatske odnose s Iranom.

1990 - Feribot "Skandinavska zvezda" zahvaćen je plamenom tokom krstarenja u Severnom moru između Norveške i Danske i u nesreći je poginulo 158 ljudi.

1992 - Skupština u Banja Luci je na osnovu plebiscita srpskog naroda u Bosni i Hercegovini u novembru 1991. proglasila nezavisnost Republike Srpske, a Biljana Plavšić i Nikola Koljević saopštili su da su podneli ostavke u Predsedništvu BiH. Do proglašenja je došlo nakon protivustavnog proglašenja BiH za
nezavisnu državu.

1992 - Predsedništvo Srpske republike BiH donelo je odluku o osnivanju novinske agencije SRNA (Srpska novinska agencija).

1992 - SAD su priznale bivše jugoslovenske republike Sloveniju, Hrvatsku i BiH.

1992 - Vojska Hrvatske počinila je ratni zločin u srpskim selima kod Kupresa - samo u Malovanu brutalo je ubijeno 28 civila.

1994 - U glavnom gradu Ruande Kigaliju ubijen je premijer Agate Uvilingijimana.

1997 - Vladini vojnici u Lumumbašiju, drugom najvećem gradu u Zairu (sada Kongo), položili su oružje i priključili se pobunjenicima, koji su napredovali prema glavnom gradu Kinšasi.

1999 - Atinski list "Atinaiki" objavio je da je NATO tokom prve dve sedmice agresije na Srbiju (SRJ) izgubio 32 borbena aviona i da se 88 vojnika vode kao nestali - 44 Amerikanca, 11 Nemaca, osam Francuza, sedam Britanaca i 18 vojnika ostalih NATO zemalja.

1999 - U prvoj međunarodnoj utakmici od početka agresije NATO na Srbiju (SRJ) na stadionu "Partizana" pred 15.000 gledalaca fudbaleri atinskog AEK i beogradskog "Partizana" igrali su 1:1. Oko 300 navijača grčkog kluba donelo je humanitarnu pomoć u vrednosti milion maraka.

2004 - U sukobima iračkih pobunjenika i okupacionih snaga u iračkim gradovima Faludži, Kirkuku i Ramadiju poginulo je više od 80 ljudi.

2005 - Posle skoro šest decenija, od kako je 1947. povučena granica između Indije i Pakistana u Kašmiru, otvorena je autobuska linija između prestonica indijskog i pakistanskog dela Kašmira, Šrinagara i Muzafarabada.

2006 - U severnom Bagdadu, u tri eksplozije bombaša samoubica, unutar šiitske džamije i ispred nje, poginulo je 70 ljudi, a ranjeno je 158.

2009 - Umrla je Irena Grickat-Radulović, srpski filolog, leksikograf, istoričar jezika, član SANU. Bila je naučni savetnik Instituta za srpski jezik i načelnik Arheografskog odeljenja Narodne biblioteke Srbije.

2014 - Predstavnici gradova regiona Donbas u istočnoj Ukrajini izglasali su rezoluciju o proglašenju "Donjecke narodne republike", otcepljene od Ukrajine.

- Danas je svetski dan zdravlja. Tog dana 1948. počela je da radi Svetska zdravstvena organizacija.

Admin Broj poruka : 322 Datum upisa : 27.03.2012

Na današnji dan, 8. april

1513 - Španski istraživač Huan Ponse de Leon tragajući za mitskim "izvorom mladosti", otkrio je Floridu i proglasio je posedom Španije. Godine 1845. Florida je postala jedna od saveznih država SAD.

1810 - Rođen je nemački kompozitor Robert Šuman jedan od glavnih predstavnika muzičkog romantizma. Imao je brojne sledbenike u Nemačkoj i drugim evropskim zemljama, posebno je uticao na Bramsov stvaralački opus.

1861 - U Sremskim Karlovcima održan je Blagoveštenski sabor, poslednji politički skup Srba u Ugarskoj, na kojem je zatražena posebna teritorija za Srbe (Vojvodina sa Sremom, donjom Bačkom i Banatom) sa vojvodom na čelu i sopstvenom administracijom. Saborom je predsedavao patrijarh Josif Rajačić. Austrijski car Franc Jozef I nije nikada potvrdio zaključke ovog skupa, a Ugarski sabor nije ih ni uzeo u razmatranje.

1893 - U Kanadi je rođena glumica Meri Pikford zvezda nemog filma. Sa Čarlijem Čaplinom, Daglasom Ferbanksom i Dejvidom Grifitom 1919. je osnovala filmsku kompaniju "Junajted Artist Korporejšn".

1904 - U Londonu je potpisan anglo-francuski sporazum poznat pod nazivom "Entente Cordiale", kojim su Velika Britanija i Francuska rešile sporna pitanja u vezi sa interesnim zonama u zapadnoj Africi, Egiptu i Maroku.

1905 - U Đakovu je umro biskup i političar Josip Juraj Štrosmajer. Osnivač je i pokrovitelj Jugoslovenske akademije znanosti i umjetnosti (1868) i utemeljitelj Zagrebačkog sveučilišta (1874).

1913 - U Pekingu je počeo da zaseda prvi kineski parlament.

1919 - Rođen je rodezijski političar Jan Smit, jedan od osnivača Rodezijskog fronta (1962). Kao premijer (od 1964) sprovodio je rasnu diskriminaciju nad većinskim domorodačkim stanovništvom, a 1965. proglasio je nezavisnost Rodezije od Velike Britanije.

1939 - Italijanske trupe, koje su se prethodnog dana iskrcale na obale Albanije, zauzele su Tiranu. Albanski kralj Zogu izbegao je u Grčku.

1944 - Jedinice sovjetske Crvene armije u Drugom svetskom ratu izbile su na granicu Čehoslovačke i Rumunije.

1946 - U Ženevi je održano poslednje zasedanje Lige naroda, čime je formalno ukinuta ova međunarodna organizacija i zamenjena novom - Ujedinjenim nacijama.

1950 - U Londonu je umro Vaslav Nižinski, legendarni ruski baletski igrač. Izuzetan plesač i koreograf, koji je išao ispred svog vremena, bio je predmet divljenja raznih umetnika - slikara, vajara, fotografa, pisaca i pesnika. Rođen je u Kijevu 1889. godine, a balet je učio u Carskoj Školi u Sankt Peterburgu.

1953 - Britanske vlasti optužile su Džomo Kenijatu da je umešan u aktivnosti tajne organizacije Mau Mau i osudile ga na sedam godina zatvora. Nakon ostvarenja državne samostalnosti 1963. Kenijata je bio premijer i ministar inostranih poslova, a potom predsednik Kenije od 1964. godine.

1971 - U Londonu je održan Prvi svetski kongres Roma na kojem je verifikovan naziv pripadnika tog naroda - Romi. Odlukom UN 8. april proglašen je za Svetski dan Roma.

1973 - Umro je jedan od najvećih umetnika 20. veka, španski slikar i vajar i jedan od najznačajnijih predstavnika kubizma Pablo Pikaso. Zajedno sa Žoržom Brakom napravio je prekretnicu u evropskom slikarstvu, ostvarujući novu koncepciju oblika i prostora. Od mnogobrojnih dela iz njegove zaostavštine, najpoznatija su "Gospođice iz Avinjona" i "Gernika".

1981 - U Njujorku je umro američki general Omar Nelson Bredli, komandant američkih snaga pri iskrcavanju u Normandiji 1944, predsednik komiteta NATO 1949.

1984 - Umro je ruski fizičar Pjotr Kapica, jedan od najznačajnijih fizičara 20. veka. Dobitnik je Nobelove nagrade za fiziku 1978. godine.

1990 - Nepalski kralj Birendra je ukinuo zabranu rada političkih partija, koja je bila na snazi 30 godina.

1992 - Nakon genetskog testa otiska prstiju, nemački i izraelski izvori saopštili su da je izvesno da je ratni zločinac iz drugog svetskog rata Jozef Mengele umro u Brazilu 1979. godine.

1992 - Palestinski lider Jaser Arafat pronađen je živ u Libijskoj pustinji 12 sati nakon avionske nesreće u kojoj su poginula trojica njegovih saputnika.

1993 - Makedonija je primljena u UN.

1996 - SR Jugoslavija i Makedonija potpisale su sporazum o normalizaciji odnosa.

2003 - Od projektila koji je američki tenk, tokom rata u Iraku, ispalio na hotel "Palestina" u Bagdadu, u kome su bili smešteni strani novinari, poginuo je kamerman Rojtersa Taras Procuk i novinar španske televizije TVE 5 Joze Kouzo.

2004 - Sud u Osijeku osudio je Nikolu Ivankovića na 12 godina zatvora zbog ratnog zločina nad srpskim civilima u Paulin Dvoru 1991. godine.

2010 - Legendarni menadžer "Sex Pistolsa" i jedan od tvoraca pank pokreta Malkolm Meklaren, umro je u 64 godini. Odigrao ključnu ulogu u stvaranju pank pokreta u Britaniji i do kraja života je negovao buntovništvo koje je preobrazilo muzičku scenu, pa i društvo na ostrvu.

2013 - Umrla je bivša premijerka Velike Britanije Margaret Tačer, poznata kao "čelična lejdi". Na čelu vlade Velike Britanije bila je 11 godina, od 1979. do 1990. Bila je prva žena predsednik Konzervativne stranke i premijer Velike Britanije.

2016 – Preminuo je Nebojša Popov, sociolog, antiratni aktivista Srbije i bivše Jugoslavije, predsednik Republikanskog kluba i član Glavnog odbora Građanskog saveza Srbije, glavni urednik lista Republika.

Admin Broj poruka : 322 Datum upisa : 27.03.2012

Na današnji dan, 9. april

1553 - Umro je francuski književnik Fransoa Rable, jedna od najistaknutijih ličnosti francuske renesanse. Njegov satirični roman "Gargantua i Pantagruel" ubraja se među najznačajnija renesansna dela.

1626 - Umro je engleski državnik i pisac Frensis Bekon. U vreme vladavine kralja Džejmsa I Stjuarta bio je lord kancelar od 1618. do 1621. ("Unapređenje nauke", "Novi organon", "Nova atlantida", "Eseji ili saveti etički i politički").

1683 - Francuski istraživač Rober Kavalije de la Sal proglasio je deo teritorije u Americi francuskim posedom i nazvao je Luizijana u čast kralja Luja XIV.

1807 - Austrijska vojska savladala je Ticanovu bunu, ustanak sremskih seljaka, koji je počeo 3. aprila pod vođstvom Teodora Avramovića Ticana. U pobuni je učestvovalo 15.000 seljaka iz 45 sela. Tican je uhvaćen i pogubljen krajem 1807. godine.

1821 - U Parizu je rođen jedan od najvećih francuskih pesnika 19. veka Šarl Bodler. Njegovu zbirku pesama "Cveće zla" mnogi književni kritičari smatraju najvećim lirskim delom 19. veka.

1865 - Završen je četvorogodišnji građanski rat u SAD nakon što se general konfederalnih snaga Robert Li predao komandantu armije Unije Julisizu Grantu. U ratu je poginulo više od 600.000 ljudi.

1906 - Velika Britanija i Francuska su potpisale konvenciju o nezavisnosti Sijama (Tajland).

1926 - Rođen je Hju Hefner, američki publicista, izdavač magazina "Plejboj" koji je pokrenuo u decembru 1953. sa tada nepoznatom Merlin Monro nagom na naslovnoj strani.

1928 - U Turskoj, nakon reformi Kemala Ataturka, islam je prestao da bude državna religija.

1940 - Nemačke trupe napale su Dansku i Norvešku u Drugom svetskom ratu.

1948 - Jevrejska milicija napala je arapski grad Deir Jasin na području današnjeg Izraela. Ubijeno je 100 Arapa, a ostali su prisiljeni da napuste grad.

1959 - Umro je američki arhitekta Frenk Lojd Rajt, jedan od tvoraca moderne funkcionalne arhitekture. Prvi je u SAD upotrebio armirani beton. Projektovao je Gugenhajmov muzej u Njujorku i hotel "Imperijal" u Tokiju.

1969 - Francusko-britanski supersonični putnički avion "Konkord" obavio je prvi let, od Bristola do Ferforda u Engleskoj.

1974 - Indija, Pakistan i Bangladeš potpisali su sporazum o repatrijaciji ratnih zarobljenika.

1977 - Komunistička partija Španije legalizovana je nakon 38 godina zabrane delovanja u vreme Frankovog režima.

1988 - Li Peng je imenovan za premijera Kine.

1990 - Posle 40 godina vladavine komunista, na izborima u Mađarskoj pobedio je Mađarski demokratski forum.

1991 - Gruzija je proglasila nezavisnost od SSSR-a.

1991 - Savet bezbednosti UN doneo je odluku o slanju 1.440 pripadnika mirovnih snaga za nadgledanje iračko-kuvajtske granice i povlačenja američkih snaga iz južnog Iraka.

1992 - Sali Beriša izabran je za prvog nekomunističkog predsednika Albanije posle Drugog svetskog rata.

1995 - Peruanski predsednik Alberto Fudžimori osvojio je drugi petogodišnji mandat na prvim mirnim predsedničkim izborima u Peruu od 1980. godine.

1998 - U paničnoj jurnjavi islamskih hodočasnika u Saudijskoj Arabiji poginulo je 119 vernika iz više zemalja.

1999 - Pobunjeni vojnici su na aerodromu u Nijameju ubili predsednika Nigera Ibrahima Barea Mainasaru.

2002 - Pod snažnim pritiskom SAD Izrael se povukao iz dva palestinska grada, a sukobi su nastavljeni u izbegličkom kampu u Đenini, u Zapadnoj Obali.

2003 - Američke snage su ušle u centar Bagdada i preuzele kontrolu nad glavnim gradom Iraka.

2005 - Britanski princ Čarls i Kamila Parker Bouls venčali su se u Gildholu u Vindzoru. Ovo je prvi put da jedan naslednik britanske krune sklapa civilni brak. Kamila je udajom postala njeno visočanstvo vojvotkinja od Kornvola.

2011 - Slavni Američki reditelj Sidni Lamet preminuo je u 86. godini u Njujorku. Snimio je više od 40 filmova, a Oskara za životno delo dobio je 2005. godine: Dvanaest gnevnih ljudi (12 Angry Men), Pasje popodne (Dog Day Afternoon) i Mreža (Network, 1976), Ubistvo u Orijent ekspresu (Murder on the Orient Express), Serpiko (Serpico), Dugo putovanje u noć (Long Day’s Journey Into Night).

2014 - Umrla je poznata književnica i članica Srpske akademije nauka i umetnosti (SANU) Svetlana Velmar Janković, dobitnica brojnih nagrada za književnost (Knjiga za Marka, Lagum, Bezdno, Vračar).

Admin Broj poruka : 322 Datum upisa : 27.03.2012

Na današnji dan, 10. april

1583 - Rođen je holandski pravnik, pisac i humanista Hugo Grocijus (Grotius), osnivač nauke o međunarodnom pravu.

1585 - Umro je papa Grgur XIII (Gregorius), poznat po reformi Julijanskog kalendara 1582. godine. Novi kalendar nazvan je po njemu Gregorijanski.

1755 - Rođen je nemački lekar Samuel Haneman, osnivač homeopatije.

1778 - Rođen je engleski pisac Vilijam Hezlit (William Hezlitt), jedan od najznačajnijih književnih kritičara 19. veka. Napisao je obimnu biografiju Napoleona I Bonaparte i više knjiga o umetnosti.

1813 - Umro je francuski matematičar i astronom Luj Lagranž (Louis Lagrange). Rođen je u Torinu 1736, gde je sa 19 godina bio profesor matematike u artiljerijskoj školi. Objavio je niz radova iz teorije brojeva, varijacionog računa, teorije parcijalnih jednačina, sferne astronomije ("Analitička mehanika", "Teorija analitičkih funkcija I, II").

1814 - Britanska i španska vojska porazile su u bici kod Tuluza trupe Napoleona Bonaparte. On je narednog dana abdicirao i prognan je na ostrvo Elba.

1847 - U Mađarskoj je rođen Džozef Pulicer (Joseph Pulitzer) osnivač fondacije iz koje se svake godine u SAD dodeljuje "Pulicerova nagrada" za najbolja ostvarenja u novinarstvu, karikaturi i književnosti. Na Univerzitetu Kolumbija je 1903. godine osnovao prvu novinarsku školu.

1864 - Mlađi brat austrijskog cara Franca Josifa, nadvojvoda Maksimilijan, krunisan je za cara Meksika.

1867 - Umro je prvi ruski šahovski majstor i teoretičar Aleksandar Dmitrijevič Petrov, utemeljivač ruske šahovske škole.

1869 - Spajanjem dve železničke pruge, "Junion Pacifik" i "Central Pacifik", proradila je američka transkontinentalna železnica.

1919 - Vladine snage ubile su iz zasede revolucionarnog meksičkog vođu Emilijana Zapatu.

1921 - Sun Jat Sen (Yat) je izabran za predsednika Kine.

1932 - Paul fon Hindenburg ponovo je izabran za predsednika Nemačke pošto je sa 19 miliona glasova pobedio Adolfa Hitlera koji je dobio 13 miliona glasova birača. U januaru 1933. poverio je Hitleru formiranje vlade i time otvorio nacistima put ka vlasti.

1938 - Na referendumu, organizovanom uz pritisak nacističke Nemačke 99,75 odsto Austrijanaca izjasnilo se za priključenje Nemačkoj.

1941 - U Zagrebu je, uz podršku nacističke Nemačke, proglašena Nezavisna Država Hrvatska, na čelu sa ustaškim poglavnikom Antom Pavelićem.

1941 - Komunistička partija Jugoslavije donela je odluku u Zagrebu da komunisti nastave borbu protiv nemačkih okupatora bez obzira na raspad jugoslovenske armije. Sedište Centralnog komiteta partije premešteno je iz Zagreba u Beograd.

1944 - Sovjetske trupe preuzele su u Drugom svetskom ratu Odesu od Nemaca.

1953 - Švedski političar Dag Hamaršeld (Hammarskjeld) postao je generalni sekretar UN. Ponovo je izabran 1957. godine. Posredovao je u više međunarodnih sporova, a poginuo je 1961. pod nerazjašnjenim okolnostima u avionskoj nesreći putujući u mirovnu misiju u Afriku. Posthumno mu je dodeljena Nobelova nagrada za mir.

1954 - Umro je francuski hemičar i industrijalac Ogist Limijer (Auguste Lumiere) koji je u Lionu s bratom Lujem napravio prvu filmsku kameru i fabriku za izradu fotografskog materijala. U pariskoj kafani "Gran kafe" braća Limijer prikazala su 28. decembra 1895. godine prvu filmsku predstavu u svetu "Ulazak voza u stanicu" i "Radnici izlaze iz fabrike".

1962 - Umro je američki filmski reditelj mađarskog porekla Majkl Kertiz (Michael Curtiz) dobitnik Oskara za film "Kazablanka".

1963 - U severnom Atlantiku je u eksploziji američke atomske podmornice "Trešer" poginulo 129 ljudi.

1972 - U zemljotresu u južnom Iranu poginulo više je od 5.000 ljudi.

1972 - Više od 50 zemalja, uključujući SAD i SSSR, potpisalo je konvenciju o zabrani biološkog oružja.

1973 - Izraelski komandosi upali su u Bejrut i ubili trojicu lidera PLO, a jednog teško ranili. Premijer Libana Saeb Salam podneo je ostavku.

1974 - Izraelski premijer Golda Meir podnela je ostavku zbog sukoba u njenoj Laburističkoj partiji.

1993 - U Južnoj Africi je ubijen Kris Hani (Chris), lider južnoafričke Komunističke partije. Narednog dana crnci su iz osvete spalili dvojicu belaca.

1994 - Avioni NATO-a bombardovali su položaje bosanskih Srba oko Goražda, koje je UN proglasila "bezbednosnom zonom". To je bila prva vojna akcija snaga NATO od osnivanja te vojne alijanse.

1995 - Izrael i Jordan su razmenili ambasadore na osnovu mirovnog sporazuma dveju zemalja iz oktobra 1994. godine.

1997 - U Njujorku je u "Korporaciji Karnegi" i pod pokroviteljstvom "Projekta za etničke odnose", bez saglasnosti o bilo kojem spornom pitanju, održan trodnevni srpsko-albanski okrugli sto o Kosovu, na kojem su učestvovali predstavnici srpske opozicije i kosovskih Albanaca.

2001 - Organizacija UN za ishranu i poljoprivredu (FAO) saopštila je da glad ugrožava oko 30 miliona ljudi u Africi.

2004 - Umro je Sakip Sabanci, turski biznismen i filantrop. "Sabanci Holding" koji je predvodio, jedan je od dva najveća turska poslovna konglomerata, koji se bavi bankarstvom, automobilima, hranom, tekstilom, građevinom i hemikalijama.

2010 - U udesu poljskog aviona kod Smolenska u Rusiji poginulo je 96 osoba, među kojima su bili predsednik Poljske Leh Kačinjski i njegova supruga Marija, brojni poslanici, vrh Generalštaba i ugledne ličnosti javnog i političkog života Poljske, koji su sa predsednikom pošli na komemoraciju u Katinsku šumu.

2013 - Umro je britanski naučnik Robert Edvard (Edwards) dobitnik Nobelove nagrade za medicinu za vantelesnu oplodnju, postupka koji je milionima neplodnih parova omogućio da imaju decu.

2016 – Poginulo je 110 osoba, a više od 350 povređeno u velikom požaru koji je izbio tokom vatrometa u hinduističkom hramu Putingal (Puttingal) na jugu Indije.

Admin Broj poruka : 322 Datum upisa : 27.03.2012

Na današnji dan, 11. april

1227 - Umro je Džingis-kan, vojskovođa i osnivač mongolske države.

1514 - Umro je Donato Bramante, italijanski arhitekt. Poslednjih petnaest godina života proveo je radeći za pape Aleksandra VI i Julija II. Njegovo delo je imalo presudan uticaj na arhitekturu Visoke renesanse.

1689 - Krunisan je engleski kraljevski par Vilijam III Oranski i Meri II. Tokom njihove vladavine doneto je nekoliko važnih odredaba i zakona - Deklaracija prava, Akt tolerancije.

1713 - Utrehtskim mirom okončan je "rat za špansko nasleđe". Nizom ugovora koje su 1713, 1714. i 1715. potpisale Engleska, Francuska, Holandija, Savoja, Portugal i Pruska preuređena je mapa Evrope, a Španija je prinuđena da za vladare prihvati francuske Burbone.

1755 - Rođen je Džejms Parkinson, britanski lekar koji je otkrio Parkinsonovu bolest.

1814 - Postignut je sporazum u Fontenblou prema kojem je Napoleon Bonaparta abdicirao i bio prognan na ostrvo Elba. Na prestolu ga je zamenio Luj XVIII.

1842 - Beogradski trgovci, braća German, završila su izgradnju prve srpske lađe, "Kneza Mihaila". Majstori iz Carigrada počeli su izgradnju 1840. u Brzoj Palanci na Dunavu. Brod je mogao da se koristi i u vojne svrhe - na njemu je bilo mesta za 18 topova.

1894 - Uganda je postala britanski protektorat.

1899 - SAD su od Španije preuzele Filipine.

1919 - Osnovana je Međunarodna organizacija rada sa sedištem u Ženevi.

1945 - Američke trupe osvojile su u Drugom svetskom ratu nemačke gradove Esen i Vajmar i oslobodile koncentracioni logor Buhenvald.

1948 - Počela je izgradnja novog naselja na levoj obali Save - Novog Beograda.

1952 - Krvavim vojnim pučem vlast u Boliviji preuzeo je Nacionalni revolucionarni pokret.

1961 - U Jerusalimu je, zbog ratnih zločine nad Jevrejima u Drugom svetskom ratu, počelo suđenje potpukovniku snaga SS nacističke Nemačke, Adolfu Ajhmanu, jednom od organizatora Holokausta.

1973 - Zamenik firera nacističke Nemačke, Martin Borman zvanično je proglašen mrtvim i skinut s liste traženih ratnih zločinaca u SR Nemačkoj.

1977 - Umro je francuski pisac Žak Prever "pesnik ljubavi, prijateljstva i sreće", autor pesme "Barbara", veoma popularan među mladima 1950-ih godina. Poznat je i po scenarijima za filmove Marsela Karnea "Obala u magli", "Hotel Sever", "Deca raja" i "Ljubavnici iz Verone".

1979 - U glavni grad Ugande, Kampalu ušle su trupe Tanzanije i snage opozicije u egzilu, okončavši osmogodišnju vladavinu diktatora Idija Amina - Dade koji je pobegao u Libiju gde je i umro.

1984 - Konstantin Černjenko izabran je za predsednika Prezidijuma Vrhovnog sovjeta SSSR-a.

1985 - Umro je šef Komunističke partije i albanske države Enver Hodža. Kao neprikosnoveni partrizanski i politički lider od Drugog svetskog rata do smrti, vodio je Albaniju od staljinizma do bliskosti s Kinom, a zatim do izolacije i nacionalizma.

1991 - Savet bezbednosti UN proglasio je kraj Zalivskog rata uz obećanje Iraka da će platiti ratnu odštetu zbog invazije Kuvajta avgusta 1990. i da će neutralisati oružje za masovno uništavanje.

1999 - Indija je uspešno isprobala interkontinentalni balistički projektil sistema "Agni", sposoban da nosi i nuklearno bojevo punjenje.

1999 - U Beogradu je ubijen novinar Slavko Ćuruvija, vlasnik listova "Dnevni telegraf" i "Evropljanin". Ubistvo nije razjašnjeno.

2001 - Škotska kompanija "PPL Terapeitiks Pielsi" koja je 1996. stvorila prvog kloniranog sisara - ovcu "Doli", saopštila je da je proizvela pet kloniranih prasića.

2002 - U sedištu UN u Njujorku zvanično je osnovan stalni Međunarodni sud za ratne zločine, pošto je više od 60 zemalja ratifikovalo Rimski sporazum iz 1998. kojim je taj sud uspostavljen.

2006 - Italijanska policija uhapsila je šefa sicilijanske mafije Bernarda Provencana, koji je više od 40 godina proveo u bekstvu. Provencano (73), najtraženiji čovjek u Italiji, u odsustvu osuđen na doživotnu kaznu zatvora za više od 10 ubistava, uhapšen je u vikendici u blizini svog rodnog mjesta Korleone, proslavljenog u Kopolinom filmu "Kum".

2011- U Francuskoj je stupio na snagu zakon koji ženama zabranjuje nošenje burke u javnosti, a za kšenje zakona predviđene su kazne od 150 evra. Francuska je tako postala prva zemlja u Evropi u kojoj je kažnjivo nošenje nikaba ili burke na javnim mestima.

2012 - Umro je Ahmed Ben Bela, simbol globalnog anti-kolonijalnog pokreta i prvi predsednik Alžira posle sticanja nezavisnosti od Francuske.

Admin Broj poruka : 322 Datum upisa : 27.03.2012

Na današnji dan, 12. april

1204 - Krstaši koji su u Četvrtom krstaškom ratu krenuli u Svetu zemlju da oslobode Hristov grob, zauzeli su Konstantinopolj, pretvorivši ga u centar tzv. Latinskog carstva. Vizantija ga je povratila 1261. Pod tursku vlast pao je 1453. i kao Istanbul bio prestonica Osmanlijskog carstva do 1923.

1654 - Irska i Škotska su se ujedinile sa Engleskom.

1684 - Umro je Nikolo Amati, najveći majstor među graditeljima violina porodice Amati iz italijanskog grada Kremone.

1861 - Napadom snaga Konfederacije (južne države SAD) na tvrđavu Samter u Južnoj Karolini počeo je američki građanski rat.

1871 - Rođen je grčki general i političar Joanis Metaksas. Kao premijer i ministar vojske 1936. raspustio je parlament i kao fašistički diktator vladao do 1941, ali nije doživeo nemačku okupaciju.

1877 - Velika Britanija anektirala je bursku južnoafričku republiku Transval.

1877 - Rusija je objavila rat Turskoj.

1913 - Rođen je američki džez-muzičar Lajonel Hempton. Radio je sa Lujom Amstrongom i Benijem Gudmanom. Uveo je instrument vibrafon u džez-sastav.

1933 - Rođena je španska operska pevačica Monserat Kabalje, jedan od vodećih svetskih soprana u izvođenju Verdija i Donicetija.

1938 - Umro je ruski operski pevač Fjodor Ivanovič Šaljapin, najčuveni bas u istoriji opere.

1941 - U avionskom udesu u Grčkoj poginuo je istoričar Vladimir Ćorović, profesor Beogradskog univerziteta i član Srpske kraljevske akademije.

1941 - Nemačke trupe su u Drugom svetskom ratu ušle u Beograd.

1945 - Umro je predsednik SAD Frenklin Delano Ruzvelt koji je od 1932. četiri puta biran za predsednika, kao kandidat Demokratske stranke. Njegovom zaslugom SAD su prevladale ekonomsku krizu 1930-ih godina ("Nju dil"), a u Drugom svetskom ratu napustio je izolacionističku politiku SAD i pridružio se evropskim saveznicima u ratu protiv nacističke Nemačke. Mesto predsednika je od obolelog Ruzvelta 1945. preuzeo dotadašnji potpredsednik Hari Truman.

1961 - Sovjetski Savez je poslao prvog čoveka u kosmos. U svemirskoj kapsuli "Vostok I" kosmonaut Jurij Gagarin načinio je krug oko Zemlje za 108 minuta.

1962 - Umro je francuski vajar i slikar ruskog porekla Antoan Pevzner, jedan od najistajnutijih u pokretu ruskih konstruktivista. Pre egzila u Francusku 1923. godine, pripadao je grupi avangardnih ruskih umetnika sa Kazimirom Maljevičem, Vladimirom Tatljinom i Naumom Gaboom.

1966 - Bombarderi američke avijacije izveli su prve napade na Severni Vijetnam.

1980 - U vojnom udaru pod vođstvom narednika Semjuela Doa ubijen je predsednik Liberije Vilijam Tolbert. Do je suspendovao ustav, proglasio se predsednikom i naredio streljanje 13 najviših predstavnika bivšeg režima.

1981 - Umro je američki bokser Džoe Luis, prvak sveta u teškoj kategoriji rekordnih 12 godina (1937-1949), sa 68 pobeda u 71 meču. Titulu prvaka sveta odbranio je 25 puta.

1987 - Dvojica sovjetskih kosmonauta, Aleksandar Lavejkin i Jurij Romanenko "šetajući" kosmosom uspešno su povezala kosmički modul s orbitalnom stanicom "Mir".

1993 - Tokom kontrole "zone zabranjenog leta" iznad Bosne i Hercegovine francuski avion tipa "miraž" srušio se u Jadransko more.

1997 - Bivši kralj Leka I vratio se u Albaniju posle 58 godina izgnanstva.

1999 - U NATO bombardovanju SR Jugoslavije pogođen je putnički voz na mostu u Grdeličkoj klisuri. Poginulo je 55 putnika, a više desetina ih je ranjeno.

2001 - U mestu Lorjan, u Francuskoj, deaktivirana je bomba zaostala iz Drugog svetskog rata teška 250 kilograma. Bomba je nađena na gradilištu u centru grada, između gradske kuće i stadiona.

2001 - Nakon intervencije američkog predsednika Džordža Buša Kina je pristala da posle 11 dana oslobodi 24 člana posade američkog špijunskog aviona.

2002 - Predsednik Venecuele Ugo Čaves podneo je ostavku pod pritiskom oficira, nakon žestokih sukoba njegovih pristalica i protivnika u kojima je poginulo 17 ljudi. U roku od 48 sati Čaves je dekretom vraćen na mesto predsednika i na toj dužnosti je bio do 5. marta 2013. kada je umro.

2005 - Evropska komisija je u Strazburu usvojila studiju o izvodljivosti za Srbiju i Crnu Goru, kojom je njihovoj državnoj zajednici omogućen početak pregovora o Sporazumu o stabilizaciji i pridruživanju (SSP) sa EU. U oktobru te godine u Beogradu je svečano proglašen početak pregovora sa EU.

2006 - Umro je Radž Kumar, zvezda više od 200 indijskih filmova. U neredima među njegovim obožavaocima poginulo je sedmoro ljudi.

2015 – U napadu na policijsku stanicu u El Arišu, na severnom Sinaju poginulo je četrnaest ljudi, uglavnom egipatskih policajaca. Ovo je jedan od serije napada čija su meta egipatske snage bezbednosti i za koje je odgovornost preuzeo ogranak ekstremističke vojske "Islamska država".

Admin Broj poruka : 322 Datum upisa : 27.03.2012

Na današnji dan, 13. april

1519 - Rođena je francuska kraljica italijanskog porekla Katarina de Mediči, ćerka gospodara Firence Lorenca II Medičija. Posle smrti muža Anrija II od 1560. vladala je Francuskom kao regentkinja. Po njenom nalogu je 1572. izvršen pokolj više hiljada hugenota (Bartolomejska noć).

1598 - Francuski kralj Henri IV potpisao je Nantski edikt, kojim se hugenotima (protestanti) priznaju ista prava kao i katolicima. Nantski edikt, neprijateljski primljen od katolika, ukinuo je Luj XIV 18. oktobra 1685. godine.

1605 - Umro je ruski car Boris Godunov. Njegov život inspirisao je Aleksandra Puškina da napiše dramu, a Modesta Musorgskog da komponuje operu "Boris Godunov".

1695 - Umro je francuski pesnik i basnopisac Žan de Lafonten. Ogledao se u svim književnim rodovima (pesme, novele, romani, komedije, tekstovi za opere), ali je u istoriju književnosti ušao delom "Basne" u 12 knjiga. Godine 1684. izabran je za člana Francuske akademije.

1743 - Rođen je američki državnik i pravnik Tomas Džeferson, osnivač Demokratske stranke, treći predsednik SAD (1801-1809). Jedan je od glavnih autora "Deklaracije o nezavisnosti" koja je usvojena 4. jula 1776. godine. Od Napoleona I kupio je 1803. Luizijanu.

1813 - Umro je vojskovođa Mihail Kutuzov, kao vrhovni komandant ruske vojske zaslužan za poraz Napoleonovih trupa u Rusiji 1812. Jedan je od glavnih likova u romanu Lava Tolstoja "Rat i mir".

1832 - Rođen je slikar Stevan Todorović, član Srpske kraljevske akademije. Izradio je 300 portreta savremenika, među kojima Kornelija Stankovića, Đure Daničića, Vladana Đorđevića, kraljice Natalije.

1848 - Sicilija je proglasila nezavisnost od Napuljske kraljevine.

1869 - U Pančevu je izašao prvi broj nedeljnika "Pančevac". U tom listu je objavljen prvi prevod "Komunističkog manifesta" na srpski. List je više puta zabranjivan i obnavljan.

1885 - Rođen je mađarski filozof i književni kritičar Derđ Lukač. Bio je ministar u vladi Imre Nađa 1956, a posle njegovog pada privremeno je proteran u Rumuniju. Kasnije se povukao iz javnog života.

1892 - Rođen je britanski maršal avijacije Artur Haris Bombaš, poznat po taktici "tepih-bombardovanja" koja je u Drugom svetskom ratu primenjena u napadima na Keln, Berlin i Drezden.

1898 - Marija Kiri Sklodovska otkrila je novi element koji je dobio naziv radijum. Ovim otkrićem postavljeni su temelji nauke o radioaktivnosti.

1906 - U Dablinu je rođen irski književnik Samjuel Beket, uz Joneska i Ženea najznačajniji predstavnik "teatra apsurda" ("Čekajući Godoa"). Godine 1969. dobio je Nobelovu nagradu za književnost.

1919 - Britanske trupe su u Amritsaru masakrirale 380 Indusa, pristalica vođe pokreta za nezavisnost Indije Mahatme Gandija.

1922 - Rođen je tanzanijski državnik Džulijus Kambarage Njerere, jedan od lidera Pokreta nesvrstanih i jedan od osnivača Organizacije afričkog jedinstva (1963).

1941 - Rusija i Japan su potpisale sporazum o neutralnosti u Drugom svetskom ratu.

1945 - Sovjetske trupe pod maršalom Fjodorom Tolbuhinom u Drugom svetskom ratu oslobodile su Beč.

1945 - Teškim zapaljivim bombama američko vazduhoplovstvo u Drugom svetskom ratu uništilo je veliki deo Tokija.

1963 - Rođen je Gari Kasparov, ruski šahista. U 23. godini je postao svetski šampion, najmlađi u istoriji šaha. Titulu je preuzeo od zemljaka Anatolija Karpova.

1964 - Američki filmski glumac Sidni Poatje dobio je Oskara za film "Poljski ljiljani", kao prvi crnac koji je dobio to visoko priznanje.

1975 - Vojnim udarom u Čadu zbačen je s vlasti, a potom ubijen predsednik Fransoa Tombalbaje. Vlast je preuzelo Vrhovno vojno veće kojim je predsedavao Feliks Malum.

1975 - Pripadnik hrišćanske milicije u predgrađu Bejruta ubio je u autobusu 22 Palestinca. Taj napad smatra se početkom građanskog rata u Libanu.

1981 - Novinarka Vašington posta Dženet Kuk dobila je Pulicerovu nagradu za priču o osmogodišnjem narkomanu, ali je dva dana kasnije vratila nagradu, pošto je priznala da je to izmislila.

1990 - Sovjetski Savez je priznao odgovornost za masakr više hiljada Poljaka 1940. u Katinskoj šumi.

1995 - Ukrajina je pristala da do 2000. godine zatvori nuklearni reaktor u Černobilju, u kojem je 1986. godine došlo do teškog kvara koji je izazvao gotovo kontinentalno radioaktivno zagađenje.

1996 - U Briselu je završena donatorska konferencija za posleratnu Bosnu i Hercegovinu, na kojoj je obećana jedna milijarda i 230 miliona dolara pomoći za njenu obnovu.

1997 - Papa Jovan Pavle II posetio je Sarajevo (BiH). Duž puta kojim je trebalo da prođe njegova motorizovana kolona nađene su sveže postavljene mine.

1999 - Doktor Džek Kervorkijan, američki lekar koji se javno zalagao za lekarski potpomognutu eutanaziju, osuđen je na 10 do 25 godina zatvora za pomoć samoubistvu Tomasa Jouka, izvršenom godinu dana ranije i snimljenom na video-kaseti.

2002 - Stalni Arbitražni sud u Hagu (Holandija) doneo je pravosnažnu odluku kojom je definisano 1.000 kilometara granice Etiopije i Eritreje, čime je okončan dvogodišnji rat (1998-2000) te dve afričke zemlje.

2006 - U Italiji je umrla je književnica škotskog porekla, Mjuriel Spark, najpoznatija po delu "Mladost gospođice Džin Brodi".

2008 - Umro je američki fotoreporter Bert Glin koji je snimio mnoge značajne događaje iz vremena Hladnog rata, uključujući ulazak Fidela Kastra u Havanu 1959. godine i posetu Nikite Hruščova SAD te godine. Bio je dugogodišnji fotograf agencije Magnum.

2015 - Umro je Ginter Vilhelm Gras nemački književnik, dobitnik Nobelove nagrade za kniževnost 1999. godine. Najpoznatiji romani su mu "Limeni doboš", "Mačka i miš"i "Pseće godine" ( nastali u periodu 1959. - 1963.), novela "Hodom raka" (2002.) i autobiografija "Čisteći luk" (2006.).

Admin Broj poruka : 322 Datum upisa : 27.03.2012

Na današnji dan, 14. april

1629 - Rođen je holandski matematičar i astronom Kristijan Hajgens (Christian Huygens). Otkrio je prsten oko Saturna i konstruisao časovnik s klatnom.

1759 - U Londonu je umro nemački kompozitor Georg Fridrih Hendl (Friedrich Handel). Njegov veliki opus sadrži opere, oratorijume i veliki broj kompozicija za orkestar, a najpoznatiji su oratorijumi "Mesija", "Izrael u Egiptu" i "Saul".

1849 - Na inicijativu revolucionarnog lidera Lajoša Košuta, (Lajos Kosuth) Mađarska je proglasila nezavisnost od Austrije.

1865 - Predsednik SAD Abraham Linkoln (Lincoln) smrtno je ranjen u atentatu nekoliko dana po završetku građanskog rata. Na njega je u loži vašingtonskog pozorišta pucao Džon But (John Booth). Linkoln je umro dan kasnije, a novi predsednik postao je Endrju Džonson (Andrew Johnson).

1883 - Rođen je pisac Sima Pandurović, jedan od osnivača srpske moderne.

1900 - Predsednik Francuske Emil Lube (Loubet) otvorio je u Parizu Međunarodnu izložbu koja je, na 315 hektara, bila najveća te vrste u istoriji Evrope.

1904 - Rođen je engleski pozorišni i filmski glumac Ser Džon Gilgud (John Gielgud). Slavu je stekao ulogama Šekspirovih junaka, a filmsku nagradu Oskar dobio je 1981, za ulogu u filmu "Artur".

1907 - Rođen je Fransoa Divalije (Francois Duvalier) koji je, uz nadimak "Papa Dok", bio predsednik-diktator Haitija od 1957. do smrti 1971.

1914 - Umro je američki filozof i logičar Čarls Sanders Pirs (Charles Sanders Peirce), osnivač pragmatizma, pravca koji je kasnije razvio Vilijam Džejms (William James).

1917 - Umro je poljski lekar Ludovik Lazar Zamenhof (Lazarus Ludwig), izumitelj esperanta, kombinacije niza svetskih jezika. Pod pseudonimom Dr Esperanto izdao je 1887. godine udžbenik novostvorenog jezika "Lingvo Internacia".

1930 - Pesnik Vladimir Vladimirovič Majakovski, jedan od utemeljivača ruskog futurizma, autor lirskih poema "Oblak u pantalonama" i "Flauta kičma", izvršio je samoubistvo u Moskvi.

1931 - U Španiji je proglašena republika, posle abdikacije i bekstva kralja Alfonsa III u inostranstvo. Republiku je 1939, posle trogodišnjeg građanskog rata, ukinuo general Francisko Franko.

1945 - Savezničke trupe su uhapsile nemačkog diplomatu i političara Franca fon Papena (Franz) i izručile ga sudu za ratne zločine u Drugom svetskom ratu, u Nirnbergu. Oslobođen krivice, u Nemačkoj je kasnije osuđen na osam godina zatvora, ali je pušten već 1949.

1969 - Umro je književni istoričar Petar Kolendić, profesor Beogradskog univerziteta i član Srpske akademije nauka i umetnosti, poznat po studijama i raspravama o staroj dubrovačkoj i dalmatinskoj književnosti.

1975 - U Sikimu (severoistočna Indija) je ukinuta monarhija i proglašena republika. Sikim je postao 22. država Indijske Unije.

1986 - Umrla je francuska književnica Simon de Bovoar (Simone de Bovoar), životna saputnica Žan Pol Sartra (Jean Paul Sartre). Njena knjiga "Drugi pol" bila je inspiracija feminističkog pokreta.

1988 - Avganistan i Pakistan su u Ženevi potpisali sporazum o Avganistanu, a SSSR i SAD dali izjave o nemešanju. Sporazumom su predviđeni povratak avganistanskih izbeglica iz Pakistana i povlačenje sovjetskih trupa iz Avganistana.

1994 - Dva američka borbena aviona F-15 greškom su, iznad severnog Iraka, oborila dva američka helikoptera, usmrtivši svih 26 ljudi u njima.

1995 - Svetska zdravstvena organizacija saopštila je da je za oko milion ljudi u bivšoj Jugoslaviji potrebna medicinska pomoć zbog psiholoških trauma izazvanih ratom.

1999 - Najmanje 75 ljudi je poginulo, a 25 je teško ranjeno u Metohiji u dve izbegličke kolone koje su raketirali avioni NATO.

1999 - Pakistan je izvršio probu balističke rakete dometa 2.000 kilometara, sposobnu da nosi nuklearne projektile.

2000 - Mitingom u centru Beograda, pod geslom "Stop teroru - za demokratske izbore", opozicija je počela koordiniranu akciju za demokratske promene u zemlji.

2003 - U blizini Bagdada američke specijalne snage uhapsile su bivšeg lidera palestinskog gerilskog pokreta Abu Abasa (Abbas), optuženg da je organizovao otmicu italijanskog putničkog broda "Akile Lauro" 1985. godine i za ubistvo Amerikanca jevrejskog porekla Leona Klinghofera (Klinghoffer) koji je bačen u Sredozemno more.

2006 - Umro je Beri (Berry) Nelson, glumac koji je prvi tumačio lik čuvenog britanskog agenta 007 Džejmsa Bonda u TV adaptaciji "Kazino Rojala" 1954. godine.

2009 - Iz SAD je za Nemačku deportovan Džon Demjanjuk, bivši čuvar u nacističkom logoru smrti u Poljskoj, osumnjičen za ubistvo 29.000 Jevreja tokom Drugog svetskog rata.

2010 - U jakom zemljotresu u Kini, magnitude 7,1 stepen Rihterove skale, poginulo je 2.183 osoba, povređeno 12.135, a 84 su nestale.

2010 - Hrvatski predsednik Ivo Josipović prilikom zvanične posete Bosni i Hercegovini, izvinio za učešće Hrvatske u politici koja je devedesetih godina prošlog veka pokušavala da podeli BiH i pozvao ceo region na saradnju.

2014 - Islamistička organizacija Boko Haram ("Zapadno obrazovanje je grešno") otela je više od 200 devojčica iz jedne škole u gradu Čibok (Nigerija).